Phận Đời Trớ Trêu Trong Tác Phẩm Người Ngựa Ngựa Người Của Nguyễn Công Hoan

Bìa sách Người ngựa ngựa người – một tác phẩm đầy ám ảnh của Nguyễn Công Hoan

“Người ngựa ngựa người”, một tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Công Hoan, đưa ta vào cuộc sống đầy trớ trêu của những con người lao động nghèo khổ giữa xã hội thực dân nửa phong kiến đầy rẫy bất công. Qua câu chuyện về anh phu xe trong đêm ba mươi Tết, Nguyễn Công Hoan đã khéo léo phơi bày những góc khuất u ám của xã hội đương thời, đồng thời thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với những mảnh đời cơ cực.

Đôi Nét Về Tác Giả Nguyễn Công Hoan

Sinh ra trong một gia đình Nho học thất thế, tuổi thơ của Nguyễn Công Hoan là những câu thơ, câu đối châm biếm tầng lớp quý tộc, điều này đã ảnh hưởng sâu sắc đến phong cách sáng tác của ông sau này. Bén duyên với văn chương từ năm 17 tuổi, Nguyễn Công Hoan được biết đến là một cây bút trào phúng bậc thầy với hơn 200 truyện ngắn, gần 30 truyện dài và nhiều bài phê bình văn học.

Nhà văn Nguyễn Công Hoan – cây bút trào phúng bậc thầy của văn học Việt Nam

Các tác phẩm của ông, tiêu biểu như “Kép Tư Bền”, “Bước đường cùng”, “Nông dân và địa chủ”… đều mang đậm hơi thở hiện thực, phản ánh chân thực cuộc sống khốn khó của người dân dưới ách áp bức, bất công. Giọng văn trào phúng, châm biếm nhưng cũng đầy nhân văn của Nguyễn Công Hoan đã để lại dấu ấn đậm nét trong lòng độc giả.

“Nguyễn Công Hoan cũng đã sống ở nông thôn trong nhiều năm, ông chịu khó quan sát nên có nhiều hiểu biết về nông thôn. Ông sáng tác nhiều truyện về đề tài này.” – Lê Thị Đức Hạnh

Phận Đời Trớ Trêu Của Anh Phu Xe Trong Người Ngựa Ngựa Người

Viết vào năm 1931, “Người ngựa ngựa người” là một trong những truyện ngắn đặc sắc của Nguyễn Công Hoan, phản ánh chân thực cuộc sống cơ cực của người lao động trong xã hội Việt Nam dưới thời thuộc Pháp.

Bìa cũ của tác phẩm “Người ngựa ngựa người”

Câu chuyện mở ra bằng hình ảnh anh phu xe lam lũ trong đêm ba mươi Tết. Trong khi mọi người đang sum vầy bên gia đình thì anh vẫn phải chật vật mưu sinh, kiếm từng đồng bạc lẻ. Hoàn cảnh càng thêm éo le khi anh vừa trải qua một trận ốm thập tử nhất sinh, tiền bạc tích cóp đều đội nón ra đi.

“Ấy, giá trong túi có nặng cái đồng tiền, thì chả phải bảo, anh ta cũng về nhà cho xong quách, việc gì còn phải vơ vẩn vẩn vơ như thế này! Khốn nhưng anh ấy vừa mới ốm dậy, ốm một trận tưởng mười mươi chết, thành ra không những mất một dịp kiếm tiền vào lúc cuối năm, mà bao nhiêu tiền dành dụm trong bấy lâu, sạch sành sanh cả.” – Người ngựa ngựa người

Vật vờ cả đêm, may mắn cuối cùng cũng mỉm cười khi anh gặp được một vị khách nữ. Vị khách này ăn mặc sang trọng nhưng lại kì kèo từng đồng bạc lẻ. Cuối cùng, anh cũng đồng ý chở bà ta với giá hai hào. Dù số tiền ít ỏi nhưng cũng đủ để anh mua cho vợ con những món quà nhỏ, xua tan đi phần nào sự u ám của ngày cuối năm.

“Sáng mai, kéo chuyến khách qua ga, xong rồi, ta đánh bát phở tái, rồi mua cho con cái bánh ga tô cho nó mừng. Vợ ta nghe thấy trong túi ta có tiền, thì chắc hớn hở, thấy ta làm lụng vất vả để kiếm tiền nuôi cả nhà, tất là thương ta lắm. Nhưng ta sẽ làm ra dáng không mệt nhọc, để vợ chồng con cái ăn Tết với nhau cho hể hả.” – Người ngựa ngựa người

Nhưng trớ trêu thay, vị khách kia hóa ra lại là một cô gái bán hoa không có tiền. Cô ta xin anh chở đi tìm khách với lời hứa sẽ trả tiền sau. Tuyệt vọng, bế tắc nhưng anh đành nhắm mắt đưa chân, níu giữ chút hy vọng mong manh.

Hình ảnh anh phu xe trong tác phẩm “Người ngựa ngựa người”

Hình ảnh anh phu xe lủi thủi kéo xe trong đêm giao thừa, tiếng pháo hoa rộn rã xung quanh càng làm nổi bật sự bất hạnh của kiếp người thấp cổ bé họng. Cái kết dang dở, đầy ám ảnh của truyện ngắn để lại nhiều suy tư trong lòng người đọc về số phận con người trong xã hội đầy rẫy bất công.

“Anh xe nghiến răng, cau mặt, lủi thủi ra hè, cầm cái đệm quật mạnh vào hòm đánh thình một cái! Anh móc túi lấy bao diêm đốt vía, rồi khoèo bàn chân, co cái càng lên, đưa tay ra đỡ, thủng thẳng dắt xe đi.
Tiếng pháo chào xuân nối đuôi nhau đùng đùng, toạch toạch…” – Người ngựa ngựa người

Người Ngựa Ngựa Người Là Bức Tranh Đa Chiều Về Số Phận Của Con Người Trong Xã Hội

Thông qua hai nhân vật chính là anh phu xe và cô gái bán hoa, Nguyễn Công Hoan đã khắc họa rõ nét bức tranh xã hội đầy bi kịch với những mảnh đời lầm than, lay lắt sống qua ngày.

“Thôi này, đừng cáu làm gì. Tôi bảo, cảnh tôi cũng như cảnh anh, cũng đi kiếm khách cả. Nhỡ phải một tối thế này, thì chịu vậy, chứ biết làm thế nào?” – Người ngựa ngựa người

Ngay từ nhan đề “Người ngựa ngựa người”, Nguyễn Công Hoan đã thể hiện rõ thái độ châm biếm, mỉa mai xã hội đầy bất công, nơi con người bị tha hóa, trở thành nô lệ cho đồng tiền.

“Bất đắc dĩ, con ngựa người lại phải kéo con người ngựa vậy.” – Người ngựa ngựa người

Dưới ngòi bút sắc bén của Nguyễn Công Hoan, “Người ngựa ngựa người” không chỉ là tiếng cười trào phúng mà còn là những giọt nước mắt xót xa cho những kiếp người nhỏ bé. Tác phẩm đã góp phần thức tỉnh lương tri con người, kêu gọi sự đồng cảm và đấu tranh cho một xã hội công bằng, tốt đẹp hơn.

Người Ngựa Ngựa Người Và Những Dư Âm Đọng Lại

“Người ngựa ngựa người” là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Nguyễn Công Hoan – bậc thầy truyện ngắn trào phúng Việt Nam. Tác phẩm đã thành công khắc họa cuộc sống bế tắc của người lao động nghèo khổ trong xã hội cũ, đồng thời thể hiện tiếng nói đanh thép tố cáo những thế lực tàn ác chà đạp lên quyền sống của con người.

Vở kịch “Người ngựa ngựa người” trên sân khấu

“Có thể nói Nguyễn Công Hoan là ngọn cờ đầu của văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Nguyễn Công Hoan đến với chủ nghĩa hiện thực bằng văn học trào phúng, từ những truyện đầu tiên, ông đã tìm đề tài trong những người nghèo khổ, cùng khốn của xã hội. Đa số nhân vật phản diện của ông đều thuộc tầng lớp thượng lưu giàu có và quan lại, cường hào. Toàn những cảnh xấu xa, bỉ ổi, những chuyện bất công, ngang ngược, những con người ghê tởm, đáng khinh bỉ. Nguyễn Công Hoan tạo ra những tình huống bất ngờ, rồi phá lên cười và làm cho người khác cười theo, nhưng ngẫm lại thật thương tâm đau xót.” – Từ điển Bách khoa Việt Nam

Với giá trị nhân văn sâu sắc, “Người ngựa ngựa người” đã được chuyển thể thành nhiều loại hình nghệ thuật như kịch nói, phim ảnh… và nhận được sự yêu mến của đông đảo khán giả. Nổi bật nhất là vở kịch cùng tên do đạo diễn Lê Hùng dàn dựng năm 2010 với sự tham gia của nghệ sĩ Xuân Hinh đã tạo được tiếng vang lớn.

Nghệ sĩ Xuân Hinh trong vở kịch “Người ngựa ngựa người”

“Người ngựa ngựa người” là minh chứng cho tài năng và tâm huyết của Nguyễn Công Hoan – nhà văn của những người lao động, người luôn đau đáu với những bất công trong xã hội. Tác phẩm đã góp phần khẳng định vị thế của Nguyễn Công Hoan trong nền văn học Việt Nam, đồng thời để lại những dư âm sâu lắng trong lòng độc giả nhiều thế hệ.

Nguồn: https://truongxaydunghcm.edu.vn/