Phân Tích Tác Phẩm Ấn Tượng Mặt Trời Mọc: Khởi Nguồn Của Trường Phái Ấn Tượng

Trường phái ấn tượng, một cuộc cách mạng trong lịch sử nghệ thuật, đã tạo nên những ảnh hưởng sâu rộng đến nghệ thuật trừu tượng trong nhiều thập kỷ sau đó. Được xem như chất xúc tác cho sự ra đời của nghệ thuật hiện đại, trường phái này đóng vai trò quan trọng, mở đường cho nhiều phong trào nghệ thuật tiếp nối.

Tác phẩm được coi là khởi nguồn cho trường phái ấn tượng chính là bức tranh “Ấn tượng mặt trời mọc” (Impression, Sunrise) của danh họa Claude Monet, ra đời vào năm 1872. Bức tranh với phong cảnh nhẹ nhàng, thoáng đãng này được trưng bày lần đầu tiên tại triển lãm mang tên “Triển lãm của những người theo trường phái ấn tượng” ở Paris vào tháng 4 năm 1874.

Claude Monet, Impression, Sunrise (1872)

Bên cạnh “Ấn tượng mặt trời mọc”, triển lãm còn giới thiệu hơn 200 tác phẩm của 30 nghệ sĩ, bao gồm những tên tuổi lớn như Edgar Degas, Camille Pissaro, Pierre-Auguste Renoir và Alfred Sisley. Tuy nhiên, “Ấn tượng mặt trời mọc” nổi bật hơn cả bởi những lời bình phẩm trái chiều mà nó nhận được, đồng thời đặt nền móng cho tên gọi của cả trường phái.

Claude Monet và Bức Tranh “Ấn Tượng Mặt Trời Mọc”

Bức tranh ghi lại khung cảnh bình minh tại vùng Le Havre ở Tây Bắc nước Pháp, quê hương của Claude Monet. Trong chuyến thăm thành phố này vào năm 1872, Monet đã cho ra đời một loạt tranh về cảng biển. Sáu trong số đó miêu tả cảng “trong bình minh, ngày rạng, chiều tà và đêm xuống từ các góc nhìn khác nhau, một số từ bờ nước và những bức khác từ phòng khách sạn trông xuống cảng.”

“Ấn Tượng Mặt Trời Mọc” tập trung khắc họa cảnh bình minh trên cảng Le Havre, với hình ảnh hai chiếc thuyền nhỏ trên mặt nước ở phía trước, trung tâm là mặt trời đỏ rực đang lên và những con tàu cao lớn ở phía sau. Xa xa là lớp sương mờ ảo từ những con thuyền và tàu hơi nước, cùng với hình ảnh những cột buồm và ống khói in bóng trên nền trời.

Một tấm bưu thiếp của cảng Norman ở Le Havre vào khoảng năm 1900, với Khách sạn Hôtel de l’Amirauté màu trắng ở trung tâm. Bằng chứng cho thấy Monet đã vẽ bức “Impression, Sunrise” từ một trong những cửa sổ của khách sạn vào ngày 13 tháng 11 năm 1872.

Ra đời sau thất bại của Pháp trong Chiến tranh Pháp-Phổ (1870–1871), bức họa được các nhà sử học nghệ thuật xem như biểu tượng cho sự hồi sinh của đất nước sau chiến tranh. Nhà sử học nghệ thuật Paul Tucker nhận định tác phẩm là “một bài thơ của ánh sáng và bầu không khí” và là “lời ca ngợi sức mạnh và vẻ đẹp của một nước Pháp đang hồi sinh.”

Kỹ Thuật Ấn Tượng Độc Đáo

Điểm nhấn của “Ấn Tượng Mặt Trời Mọc” nằm ở cách Monet sử dụng màu sắc và ánh sáng, đặc biệt là ánh nắng chói chang và sự phản chiếu của nó trên mặt nước. Ông đã nắm bắt được vẻ đẹp tinh tế của buổi sớm mai bằng cách kết hợp hài hòa giữa màu xanh lam và cam.

Chi tiết tranh Impression, Sunrise (1872), Claude Monet

Bức tranh được vẽ bằng những nét cọ phớt nhẹ, chủ yếu gợi ý về khung cảnh hơn là miêu tả chi tiết. Màu sắc được sử dụng hạn chế và không quá mỏng. Monet đã khéo léo phân lớp màu xám và các tông màu khác nhau để tạo chiều sâu cho bức tranh, mặc dù các chi tiết không hoàn toàn chính xác. Hình khối mạnh mẽ, rõ ràng kết hợp với màu sắc rực rỡ, dựa trên sự tương phản của các màu bổ túc hoặc gần bổ túc – màu cam và màu xanh lam – đã giúp Mặt trời trở thành tâm điểm của tác phẩm.

Triển Lãm Gây Tranh Cãi và Sự Ra Đời của Trường Phái Ấn Tượng

Monet đã đặt tên cho tác phẩm ngay trước buổi triển lãm, ám chỉ phong cách vẽ mờ ảo của nó. Triển lãm được tổ chức tại studio của Nadar, một nhiếp ảnh gia người Pháp, trưng bày hơn 200 tác phẩm của các nghệ sĩ thuộc Société Anonyme Coopérative des Artistes Peintres, Sculpteurs, Graveurs (Cộng đồng hợp tác ẩn danh giữa các Hoạ sĩ, Nhà điêu khắc và Thợ chạm).

Hình 1: Địa điểm triển lãm của Cộng đồng hợp tác ẩn danh giữa các Hoạ sĩ, Nhà điêu khắc và Thợ chạm, tại Xưởng vẽ Nadar, 35 Đại lộ Capucines (Paris)

Hình 2: Thông báo về triển lãm đầu tiên của Cộng đồng

Bên cạnh những tranh cãi xung quanh các tác phẩm khác, bức tranh của Monet đã gây chấn động giới phê bình bởi phong cách độc đáo và cái tên lạ lẫm. Công chúng cho rằng đây là một tác phẩm dang dở và chỉ trích nó gay gắt.

Nhà phê bình Jules Castagnary của tờ Le Siècle nhận xét: “Họ là những người theo trường phái ấn tượng vì không khắc hoạ phong cảnh, mà khắc hoạ cảm giác do phong cảnh ấy mang lại.” Ông cho rằng “Ấn tượng mặt trời mọc” đã thoát ly khỏi hiện thực và tiến vào chủ nghĩa duy tâm.

Trong khi đó, Emile Cardon của tờ La Presse lại mỉa iron: “Bôi 3/4 tấm vải bằng màu đen và trắng, quẹt phần còn lại với màu vàng, chấm thêm các đốm màu đỏ và xanh một cách ngẫu nhiên, và thế là ta sẽ có ấn tượng về mùa xuân khiến các đồng tông ngất ngây.”

Louis Leroy, cây bút của tạp chí châm biếm Le Charivari, đã mượn lời của hai vị khách tham quan để chế giễu bức tranh:

“Chủ nghĩa ấn tượng, tôi biết điều đó; vì tôi thấy ấn tượng nên đây sẽ được gọi là Trường phái ấn tượng … Thật là tự do! Một cái nghề mới dễ làm sao! Giấy dán tường còn hoàn thiện hơn bức tranh cảnh biển này!”

Tuy nhiên, chính những lời chê bai, mỉa mai này đã vô tình góp phần tạo nên tên tuổi cho trường phái Ấn Tượng. Sau những tranh cãi nảy lửa, Société Anonyme Coopérative des Artistes Peintres, Sculpteurs, Graveurs đã chính thức đổi tên thành “Những người theo trường phái ấn tượng”.

Bất chấp sự hoài nghi từ công chúng lúc bấy giờ, bức tranh đã được bán ngay lập tức và sau đó được trưng bày tại Bảo tàng Marmottan ở Paris.

Di sản Trường Tồn

“Ấn tượng mặt trời mọc” của Claude Monet đã trở thành biểu tượng kinh điển của trường phái Ấn Tượng, góp phần đưa trường phái này đến gần hơn với công chúng. Bản thân Monet, người tiên phong của trường phái, tiếp tục phát triển phong cách ấn tượng độc đáo của mình, ghi lại những “ấn tượng” về thế giới xung quanh trong suốt sự nghiệp của mình.

Trong những năm sau đó, ông tiếp tục áp dụng phong cách này cho các tác phẩm nổi tiếng trong loạt tranh Haystacks và Nhà thờ Rouen. Bên cạnh đó, Monet còn theo đuổi niềm đam mê với loạt tranh Hoa Súng (Water Lillies) bao gồm 250 bức tranh khổ lớn được ông thực hiện trong suốt 30 năm.

Claude Monet, Water Lilies (1917-1919)

Tuy nhiên, “Ấn tượng mặt trời mọc” vẫn luôn giữ một vị trí đặc biệt trong lòng Monet. Ông từng chia sẻ: “Phong cảnh chỉ là một cảm nhận, một cảm thức tức thời. Tôi đã gửi cho họ bức tranh mà mình đã thực hiện từ cửa sổ phòng tôi ở Le Havre, cảnh Mặt Trời trong sương mù và ở tiền cảnh, một vài cột buồm đang chĩa lên trời. Người ta hỏi tôi về tiêu đề của bức tranh, cái tên ‘Một góc nhìn ở Le Havre’ đã không được chấp thuận, tôi liền trả lời: ‘Hãy để là Ấn tượng đi’. Rồi họ gọi đó là trường phái Ấn tượng và thế là những lời đùa cợt ngày càng nhiều lên…”

Cho đến nay, “Ấn tượng mặt trời mọc” vẫn là một phần của bộ sưu tập vĩnh viễn tại Bảo tàng Marmottan Monet, tiếp tục thu hút du khách bằng bảng màu rạng rỡ và nét vẽ đầy biểu cảm.

Gợi Ý Tham Khảo

• Ấn tượng mặt trời mọc của Monet: Tiểu sử của một bức tranh
• Monet’s Impression Sunrise: The Biography of a Painting, tác giả Anne-Marie Bergeret-Gourbin và Claude Monet.

Cuốn sách này được xuất bản cùng với một triển lãm lớn kỷ niệm 140 năm Triển lãm Trường phái Ấn Tượng ra đời. Tác phẩm cung cấp một cái nhìn toàn diện về “Ấn tượng mặt trời mọc” của Monet, từ bối cảnh lịch sử, quá trình hình thành cho đến hành trình bức tranh được trưng bày và trở thành một phần của Bảo tàng Marmottan Monet. Cuốn sách cũng phân tích sự tái khám phá lịch sử – nghệ thuật của tác phẩm trong những thập kỷ gần đây và khẳng định giá trị của nó trong lịch sử nghệ thuật hiện đại.

Nguồn: https://truongxaydunghcm.edu.vn/ và chèn link vào chính nó.