Hướng dẫn thổi ống thủy tinh - Nghề truyền thống độc đáo ở Thượng Nhật

Hà Nội đang vào những ngày nóng đỉnh điểm, nhưng trong những xưởng chế tác thủy tinh ở xã Thượng Nhật vẫn luôn rực lên ánh lửa từ những chiếc máy làm ống thủy tinh hay chiếc đèn khò với nhiệt độ rất cao trước mặt những người thợ thổi công.

Làng nghề thủy tinh hoàn toàn thủ công vẫn hiện hữu ở xã Thượng Nhật

Những xưởng thổi thủy tinh hoàn toàn thủ công vẫn hiện hữu ở xã Thượng Nhật

Ngọc Yến

Ra đời từ những năm 1960, làng nghề thủy tinh Thượng Nhật ở H.Thường Tín, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội) đã trải qua nhiều thăng trầm. Thật may, sau hơn nửa thế kỷ, Thượng Nhật vẫn còn một số gia đình với khoảng vài chục người còn chung thủy với nghề và làm ra những sản phẩm thủy tinh đơn giản như ống thuốc, ống nghiệm, cốc cho chim uống nước…

Tới thăm xưởng của anh Tiến, một trong số các hộ còn giữ nghề ở Thượng Nhật, chúng tôi được giới thiệu đây là cơ sở chuyên làm ống đựng Philatop, một loại thuốc bổ tăng nội tiếng từ thời bao cấp và bây giờ vẫn còn sản xuất.

Anh Tiến có máy làm ống thuốc tự động, mỗi ngày ra khoảng 300 kg thành phẩm.

“Gia đình tôi làm nghề thổi thủy tinh hơn chục năm rồi, trước thì thổi thủ công nhưng nay làm bằng máy cho đỡ vất vả”, anh Tiến chia sẻ.

Dù vậy, nghề thổi thủy tinh theo cách truyền thống vẫn còn tại Thượng Nhật, vì không phải sản phẩm nào cũng làm được bằng máy móc mà cần đến sự khéo léo của bàn tay người thợ.

Tới xưởng của anh Lương Văn Trãi và vợ là chị Tạ Thị Nga, chúng tôi ghi nhận gia đình này vẫn thổi thủy tinh thủ công. Sản phẩm của hộ là bóng đèn, ống nghiệm và cả những đồ vật khá cầu kỳ, tinh xảo như chuông gió, cây thông, cốc đựng nước uống cho chim…

Chị Nga bảo khách cần gì thì gia đình làm nấy, chứ không cố định một mặt hàng nào.

Hàng ngày, gia đình anh chị phải thổi, kéo, ép, cuộn để làm ra sản phẩm cạnh ngọn lửa khò nóng từ 700 – 1.000 độ C. Miệng thổi thủy tinh, tay thì xoay, vuốt để tạo hình sản phẩm theo ý muốn.

“Ngày mới làm nghề cũng sợ vì thủy tinh mới ra lò rất nóng, dễ bỏng tay. Thủy tinh vỡ thì dễ âm chỉ chảy máu. Nhưng lâu dần thành quen, giờ tay chân hình như cũng chai hết rồi nên không còn thấy sợ nữa”, chị Nga nói.

Hiện tại, cả xã Thượng Nhật chỉ còn khoảng 20 người theo nghề thổi thủy tinh, tổng số người làm nghề thủy tinh cũng không còn nhiều. Trong đó, số người trẻ tuổi chỉ còn đếm trên đầu ngón tay. Điều này cũng khiến cho những “nghệ nhân” lâu năm ít nhiều trăn trở. Họ tự ra tiếc nuối và có phần lo lắng nếu một ngày nào đó làng nghề bị mai một…