Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong tác phẩm văn học

Văn học là một hình thái ý thức xã hội đặc thù tương tự như các loại hình nghệ thuật khác, văn học tạo nên diện mạo tinh thần của dân tộc. nếu trong hội họa, phương thức phản ánh là màu sắc, trong giai điệu âm nhạc, trong hình thức kiến ​​trúc, v.v., thì văn học là ngôn từ của nghệ thuật. Mặt khác, văn học, giống như tất cả các loại hình nghệ thuật khác, nhằm phản ánh hiện thực, tái tạo hiện thực hoặc xây dựng một hiện thực hư cấu. đối tượng phản ánh của văn học là con người, cuộc sống, mục tiêu là cải tạo xã hội, hướng con người tới những giá trị tốt đẹp của cuộc sống. và trong những giá trị cơ bản không thể không nhắc đến hai giá trị trung tâm gồm giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong tác phẩm văn học . Vậy giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết tiếp theo nhé.

giá trị thực của một tác phẩm văn học là gì?

giá trị hiện thực trong tác phẩm văn học là tất cả những hiện thực bên ngoài đối với xã hội được nhà văn phản ánh trong tác phẩm, tuỳ theo ý đồ sáng tạo mà hiện tượng đó có thể đồng nhất với hiện thực đời sống, sinh hoạt hoặc có sự khúc xạ ở những mức độ khác nhau. tuy nhiên, hầu hết hiện thực tại nơi làm việc là hiện thực hư cấu, nhằm phản ánh hiện thực của một thời kỳ dưới nhiều góc độ khác nhau chứ không phải là hiện thực cụ thể.

Về cơ bản, giá trị hiện thực trong văn học bao gồm 2 đặc điểm chính:

3 đặc điểm chính của chủ nghĩa hiện thực trong tác phẩm văn học bao gồm:

• phản ánh trung thực đời sống xã hội lịch sử
• khắc sâu chân thực đời sống, nội tâm của con người
• những giá trị hiện thực có sức mạnh to lớn để thông báo (ca ngợi) xã hội, cho chính nghĩa.

khái niệm giá trị nhân đạo trong tác phẩm văn học

giá trị nhân đạo là một giá trị cốt lõi của những tác phẩm văn học chân chính được tạo nên bởi sự đồng cảm sâu sắc của nhà văn đối với nỗi đau của con người, những cảnh đời bất hạnh trong cuộc đời. Đồng thời, nhà văn qua tác phẩm còn thể hiện sự trân trọng, trân trọng vẻ đẹp tâm hồn và niềm tin vào sự xuất hiện của con người trong bất cứ hoàn cảnh nào trong cuộc sống.

giá trị nhân đạo bao gồm 4 đặc điểm chính sau:

• tố cáo của xã hội: đây là tình huống chung mà nhân vật bị đẩy vào những tình huống éo le, đau khổ nhất. các nhà văn thường bày tỏ quan điểm lên án, phê phán giai cấp thống trị, những kẻ chà đạp lên tính mạng con người và băng hoại các giá trị đạo đức.

  Xem thêm: Kể tên các tác phẩm Văn học dân gian tiêu biểu? | Ngữ Văn 10

  ca ngợi: có thể ca ngợi truyền thống tốt đẹp hoặc ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của một người, một lớp người trong xã hội. đây là những vẻ đẹp bị vùi lấp bởi sự thống trị và áp bức.

  Xem Thêm : Sơ Đồ Tư Duy Khái Quát Văn Học Việt Nam Từ Thế Kỉ 10 Đến Thế Kỉ 19 45

  cảm nhận, bênh vực: xuất phát từ việc phát hiện ra vẻ đẹp tiềm ẩn của nhân vật, hoặc nhận thức được hoàn cảnh đã đẩy những người lương thiện đến đường cùng. , vì vậy nhà văn bày tỏ sự đồng cảm với họ, tạo tình huống, hoặc xây dựng các nhân vật phụ để nâng đỡ, bênh vực, che chở, giúp đỡ họ vượt qua khó khăn, khẳng định niềm tin, ước mơ, khát vọng trong cuộc sống, những người tốt luôn được yêu thương, che chở.

  chỉ lối đi, lối thoát cho nhân vật: đây là đặc điểm không phải tác phẩm văn học nào cũng có. nó phụ thuộc vào nhận thức và khả năng dự báo hiện thực của nhà văn, để nhà văn đưa ra cách giải quyết những bế tắc về số phận của nhân vật, hoặc tạo ra những chi tiết tưởng tượng, kì ảo như một lối thoát cho nhân vật khi mọi nẻo đường trong hiện thực hoặc trong thế giới loài người, họ không thể thay đổi tình hình.

  mối quan hệ giữa giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo

  Trong tác phẩm văn học, giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo có mối quan hệ hài hòa trong tác phẩm, tạo nên ý nghĩa chủ đạo của toàn bộ tác phẩm. các phương diện biểu hiện nhìn chung giống nhau, chỉ khác ở chỗ: nếu giá trị hiện thực là sự trình bày và miêu tả khách quan của đời sống hiện thực thì giá trị nhân đạo bao gồm thái độ của người viết (đồng cảm, ngậm ngùi, tán thành, khen ngợi … )

  phân tích chủ nghĩa hiện thực và giá trị nhân đạo trong các tác phẩm nổi tiếng

  câu chuyện của nhà văn “vợ chồng một quan chức” sang hoai

  • giá trị thực tế bao gồm:

    Xem thêm: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên – Nguyễn Dữ

    + một truyện ngắn miêu tả chân thực số phận nô lệ khốn khổ của những người lao động nghèo Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn lãnh chúa phong kiến ​​hùng mạnh ở miền núi (trích nhân vật tôi và một phủ).

    + truyện cho người đọc thấy rõ bộ mặt tàn bạo của giai cấp phong kiến ​​cai trị ở miền sơn cước (đại diện là cha con nhà lý pa tra)

    + truyện đã tái hiện một cách sinh động vẻ đẹp của hình tượng thiên nhiên và phong tục tập quán của người dân miền núi Tây Bắc thời phong kiến ​​(cảnh mùa xuân, cảnh phá án).

    • Xem Thêm : Tuyển Tập 10 Bài Thơ Hay Nhất Để Đời Của Nguyễn Bỉnh Khiêm

      giá trị nhân đạo bao gồm:

      + câu chuyện thể hiện tình yêu thương, niềm cảm thông sâu sắc đối với cảnh ngộ của người dân lao động nghèo miền núi (nhân vật tôi và một người phu).

      Xem thêm: Đức tính giản dị của Bác Hồ – tác giả, nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý | Ngữ Văn 7 Cánh diều

      + góp phần phê phán những thủ đoạn tra tấn nhân dân, những thế lực cường quyền, ác độc của miền núi (cường quyền và thần quyền).

      + câu chuyện khẳng định niềm tin vào vẻ đẹp tâm hồn, sức sống và khát vọng hạnh phúc mãnh liệt dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt đến đâu, con người cũng không đánh mất khát vọng sống tự do, hạnh phúc (Em là cô gái có khát khao vì hạnh phúc, em trong đêm xuân và hành động cởi trói chạy trốn của một phủ).

      truyện “nhặt vợ” của nhà văn kim lan

      • Giá trị hiện thực: tác phẩm tái hiện một cách chân thực những tháng ngày bi tráng trong lịch sử dân tộc Việt Nam: nạn đói năm 1945. Nạn đói năm ấy cướp đi sinh mạng của hàng triệu người, Cái đói lan đến từng ngóc ngách trong gia đình, dòng người đóng giả như những bóng ma trên đường phố, từng nếp nhà nhăn nheo, xô lệch, rách nát… cứ thế lịch sử bay qua thị trấn. sự tàn bạo của thực dân Pháp, Nhật mà phát xít gây ra nạn đói năm đó. tuy nhiên, có một hiện thực được phản ánh trong tác phẩm, đó là thái độ và tấm lòng của nhân dân khi mới đến với cách mạng và theo đảng.

        giá trị nhân đạo: truyện “nhặt vợ” thể hiện sự cảm thông, xót thương cho cảnh ngộ của những người dân lao động nghèo khổ; đồng thời lên án tội ác man rợ của thực dân Pháp và phát xít Nhật lúc bấy giờ. tác giả còn thể hiện thái độ trân trọng tấm lòng nhân hậu, ước mong hạnh phúc giản dị của những người lao động nghèo khổ và kết thúc truyện đã mở ra một con đường mới cho nhân vật của anh, hứa hẹn cho anh một tương lai rực rỡ ở phía trước.

        trên đây là phần phân tích thế nào là giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong tác phẩm văn học , đây được xem là kiến ​​thức quan trọng trong các đề thi tuyển sinh và thi THPT. do đó, học sinh phải nắm vững kiến ​​thức lý thuyết, hiểu thật rõ hai khái niệm này để làm bài thi đạt kết quả tốt và phát triển ý đúng về chủ đề bài làm, tránh lạc đề.

        xem thêm:

        • giá trị hiện thực trong tác phẩm nam cao
        • giá trị hiện thực trong tác phẩm truyện kiều