Văn học nghệ thuật Việt Nam sau năm 1975: Đổi mới và hội nhập | Tạp chí Tuyên giáo

1. Từ chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam đến chủ nghĩa nhân văn: bước đột phá trong tư duy nghệ thuật thời đại mới.

Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã mở ra chân trời mới cho dân tộc ta và cho đội ngũ văn nghệ sĩ. tất cả đều hăng hái chào mừng ngày độc lập, là những người con của nước Việt Nam tự do, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. đại bộ phận văn nghệ sĩ, không phân biệt thành phần giai cấp, thuộc các trào lưu nghệ thuật khác nhau, trên mọi miền đất nước … đều đi theo ngọn cờ cách mạng. Điều đó lý giải vì sao khi thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta, theo lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hàng trăm văn nghệ sĩ đã xung phong lên đường tham gia kháng chiến. người tham gia quân đội, người tham gia các cơ quan nhà nước, người tham gia các đoàn nghệ thuật phục vụ nhân dân. một phong trào sáng tác gắn với nhiệm vụ “kháng chiến dựng nước” ra đời đã tạo nên một luồng sinh khí mới cho đời sống nghệ thuật. có hàng trăm ca khúc cách mạng, tiêu biểu là “Tiến quân ca” của văn cao. đó là những tác phẩm thơ, ca kháng chiến, tiểu thuyết, v.v. Ngoài ra còn có các tác phẩm nghệ thuật, nhiếp ảnh, điện ảnh, vở kịch, v.v. với chủ đề công nhân – nông dân – chiến sĩ và hình ảnh con người. Người Việt Nam trong thời kỳ Kháng chiến đã được khắc họa chân thực, sinh động trong các tác phẩm văn học, nghệ thuật (VHNT) thời kỳ đó. Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam với những giá trị tốt đẹp như yêu nước, nhân nghĩa, trung hậu, dũng cảm, với phương châm “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” được thấm nhuần trong từng tác phẩm …

Tiếp nối truyền thống của giai đoạn trước, hơn 20 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam tiếp tục khẳng định mình và vươn lên tầm cao mới. Cùng với sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn của Đảng và Nhà nước đã huy động sức người, sức của toàn dân cho cuộc kháng chiến giải phóng, thống nhất đất nước. những thành tựu mới của vhnt trong giai đoạn này được thể hiện rất đa dạng và phong phú. từ văn học, ca nhạc, nhiếp ảnh, mỹ thuật, điện ảnh, sân khấu, múa … đều có những tác phẩm xuất sắc, cùng đội ngũ văn nghệ sĩ khoác trên mình bộ quân phục, mang đến cho công chúng những cảm xúc mới mẻ, đánh thức lòng tự hào dân tộc, tạo dựng niềm tin. và sức mạnh để đưa những người lính ra chiến trường.

Ngày 30 tháng 4 năm 1975, miền nam được giải phóng, núi sông hội tụ, ánh sáng hòa bình đã thổi bùng lên cả dân tộc bao điều mới lạ. một thời gian dài sống “thắt lưng buộc bụng”, nghèo đói với khẩu hiệu “mọi người vì sự nghiệp đầu tiên, vì sự nghiệp thống nhất đất nước…”, “Mình là tất cả, mình là tất cả, là xấu, là tội. . ”, hình ảnh người đảng viên từng được tôn kính và coi là biểu tượng… giờ đây, giữa đời thường, anh đã lột trần“ cái xấu cái tư ”, dù anh là ai. những âm mưu, thủ đoạn, tệ nạn, thậm chí cả những hành động vô nhân đạo, được che đậy trong chiến tranh vì nhiều lý do, dần dần được hé lộ sau chiến tranh. thực tế cuộc sống với bộ mặt thật của nó tác động đến những người nghệ sĩ nhạy cảm, dễ xúc động, khiến họ day dứt suy nghĩ, trăn trở về những thay đổi của cuộc sống, bao gồm cả sự “biến động”, những quan niệm về “nấc thang” giá trị, tiêu chí, chuẩn mực…. những mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình xây dựng đất nước …

Xem thêm: Ôn thi Ngữ văn vào 10: Xác định đúng vai trò của người kể chuyện trong 4 phẩm truyện ngắn

Vào những năm 1980, khi vở kịch luu quang vũ ra đời, tiểu thuyết “Đứng trước biển” của Nguyễn manh tuấn xuất hiện trên báo văn nghệ, thơ Nguyễn Duy và một loạt truyện ngắn, ký. .như một làn gió mới thổi vào lĩnh vực nghệ thuật, quen thuộc với một giai điệu đã trở nên nhàm chán, chỉ sống với cái tôi mà ẩn chứa cái tôi thật trong mỗi người. nhà văn le lựu ra mắt tiểu thuyết “thời xa vắng”; ma van kháng chiến có “mưa mùa hạ” và “mảnh đất đầy người và ma”; chiều hướng tích cực với việc “cập bến không chồng”; kim cuong có nói “sau rừng là biển”, “dòng sông bồ” … thì chiến tranh đã có một cách tiếp cận mới. hình ảnh những người lính trong chiến tranh cũng như khi trở về sau chiến tranh được tái hiện một cách góc cạnh hơn. ở đó không chỉ có niềm vui mà còn có cả nỗi buồn, mất mát, lo lắng, day dứt, cùng với sự đấu tranh giành lẽ phải, công lý để bảo vệ phẩm giá của những “bậc quân tử”. Nhiều tác phẩm đã đề cập đến những vấn đề nhạy cảm như tham nhũng, tham ô, suy thoái về lối sống, nhân cách, kể cả hậu quả của cải cách ruộng đất, những quan niệm sai lầm về giai cấp …

Xem Thêm : TOP 25 bài văn mẫu cảm nghĩ về tình bạn hay nhất

Ánh sáng của công cuộc “đổi mới tư tưởng” mà Đảng ta bắt đầu từ Đại hội Đảng lần thứ VI (1986) và chặng đường không ngừng gần 35 năm của dân tộc đã làm nên nhiều kỳ tích, từ các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. , chống đế quốc Mỹ xâm lược, chống lại quân xâm lược biên giới hai miền nam – bắc, chống đói nghèo, chống bao vây, cấm vận … những bài học trả giá bằng xương máu của dân tộc suốt bao đời nay là tư liệu quan trọng. cho mọi nhà văn. và nghệ sĩ để hiểu và chịu trách nhiệm cầm bút … không phải ngẫu nhiên mà Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh đã nói “cởi dây trói cho nghệ thuật” và không phải ngẫu nhiên mà năm 1998, sau một số kỳ đại hội đảng, hội nghị trung ương. khóa V ra nghị quyết về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc. 10 năm sau (1998), Bộ chính trị ra nghị quyết 23 về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới, khẳng định vai trò quan trọng của văn hóa trong xã hội. tương quan với chính trị và kinh tế, xã hội.

2. Nghị quyết của ủy ban hành pháp trung ương lần thứ năm viii đã xác định: “Các tổ chức xã hội từ trung ương đến địa phương là các tổ chức xã hội – nghề nghiệp do Đảng và Nhà nước chỉ đạo. , ngồi … “. Khi nghe thông tin từ nhà báo Cần Thơ, lúc đó là Chủ nhiệm Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, nhà thơ cu Huy gần đã bật khóc. Lúc đó, Huy cận đang ngồi với Trần hoan và Nguyên. định thi chờ kết quả bình chọn tập trung …

đội ngũ văn nghệ sĩ đã theo Đảng làm cách mạng từ năm 1943, dưới ánh sáng của “dấu vết văn hóa”, trải qua 30 năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, đã tạo nên một nền nghệ thuật cách mạng với nhiều thế hệ nghệ sĩ ngã xuống chiến hào, anh dũng hy sinh.

Theo quy định của ban bí thư trung ương đảng, ngày nay các hội xã hội dân sự đã trở thành một hệ thống thống nhất trong cả nước, có hai cấp quản lý: cấp trung ương và cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. những văn nghệ sĩ ưu tú, có ảnh hưởng rộng rãi trong quần chúng được xét kết nạp vào các hội chuyên ngành trung ương … may mắn thay, lúc bấy giờ các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu và Liên Xô tan rã, đội ngũ văn nghệ sĩ Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng, tiếp tục vững tin vào con đường mà cả dân tộc ta đã lựa chọn.

Xem thêm: Ao làng

trong những năm tháng khó khăn chồng chất, chật vật thoát ra khỏi vòng xoáy “bao cấp”, kẻ thù bủa vây… Tôi từng có ý tưởng muốn dẹp các hội văn nghệ (1991), nhưng với tầm nhìn chiến lược về mặt chiến lược, với nhân ái, Đảng tiếp tục coi văn học nghệ thuật là mặt trận tư tưởng, văn hóa, là mũi nhọn đắc lực, đưa đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng đến gần hơn với nhân dân.

Dưới mái nhà chung do Liên hiệp các hội văn hóa trung ương quản lý, hiện có 10 hội nghề nghiệp và 63 hội văn nghệ cơ sở với hơn 420.000 hội viên chuyên nghiệp và bán chuyên nghiệp. hầu hết các hoạt động văn hóa phục vụ nhiệm vụ chính trị của đất nước đều do đội ngũ nghệ sĩ thuộc các đoàn, hiệp hội nghệ thuật nhà nước thực hiện với hàng nghìn chương trình, triển lãm mỹ thuật, nhiếp ảnh; xuất bản hàng nghìn cuốn sách mỗi năm; tổ chức các buổi tọa đàm, hội diễn về văn hóa, văn nghệ; tổ chức các trại sáng tác về đề tài cách mạng, chiến tranh và đổi mới đất nước. Thông qua hoạt động sáng tác, các hội phát hiện nhiều văn nghệ sĩ trẻ bổ sung cho đội ngũ trí thức văn hóa nghệ thuật.

Xem Thêm : Tác phẩm: Hoàng Lê nhất thống chí – loigiaihay.com

Hai vấn đề lớn ngày nay luôn khiến các hiệp hội vhnt quan tâm là:

Một là khuyến khích các nghệ sĩ và nhà văn thúc đẩy các hoạt động sáng tạo. sáng tác luôn là công việc đòi hỏi sự sáng tạo và lòng tự trọng của mỗi nghệ sĩ nói riêng; Họ thể hiện rõ tài năng, sự bền bỉ trong công việc, sự hiểu biết xã hội và thậm chí là sự tận tâm với những vấn đề phức tạp và thú vị trong cuộc sống. Những năm gần đây, đã có nhiều truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch, tác phẩm điện ảnh đề cập đến các vấn đề đương đại với nhiều “góc độ”. những giá trị mới về con người, về lẽ sống, về ý thức vươn lên trong cuộc đấu tranh sinh tử để khẳng định cái thiện, cái tiến bộ, cùng với cuộc đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác, phi nhân. tác giả những vấn đề của quá khứ cũng được tái hiện theo một cách mới và thuyết phục hơn …

Xem thêm: Giáo án PTNL bài Việt Bắc (phần tác phẩm) | Giáo án phát triển năng lực ngữ văn 12 – Tech12h

Lý luận nghệ thuật và phê bình nghệ thuật cũng được các ấn phẩm tạp chí quan tâm hơn. tuy nhiên, đội ngũ các nhà phê bình và lý luận chuyên nghiệp ngày càng mỏng hơn, kém sắc sảo hơn, kém tinh vi hơn và dường như ít đọc hơn. Đã xuất hiện khuynh hướng phê phán theo thị hiếu, mốt và những thị hiếu tầm thường. hơn nữa vẫn có xu hướng phê bình bằng “con mắt” cũ: cứng nhắc, khuôn sáo, cực đoan. những người khác bị ảnh hưởng và “tôn thờ” lý thuyết phương Tây – không chính xác và buộc phải áp đặt mình vào nghệ thuật và văn hóa Việt Nam …

Nhiệm vụ quan trọng, cấp bách và cần thiết nhất đối với nền văn hóa Việt Nam hiện nay là góp phần xây dựng nền văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển của đất nước. sự sáng tạo, cách tân, đổi mới tác phẩm văn học và phê bình văn học đều phải hướng tới mục tiêu đó. Trong cuộc sống luôn nảy sinh những mâu thuẫn, những vấn đề phức tạp, cái thiện và cái ác đan xen nên đấu tranh khẳng định các giá trị truyền thống và nhân văn vẫn là xu thế chủ đạo trong quá trình đổi mới, xã hội hóa ngày càng đi vào chiều sâu của thế giới hiện nay và trong tương lai.

Thứ hai, thông tin và phương tiện truyền thông và công nghệ “trong thời đại 4.0” có ảnh hưởng lớn đến tầm nhìn của nghệ sĩ, cũng như kết quả và chất lượng của tác phẩm. Internet giúp chúng ta tiếp cận nhân loại nhanh hơn và gần hơn bao giờ hết, thúc đẩy dân chủ hóa, minh bạch, công bằng và cởi mở; ý thức trách nhiệm công dân được nâng cao. nhưng cũng là cơ hội, lợi thế để các thế lực thù địch lợi dụng, không ngừng đẩy mạnh tuyên truyền chống phá sự nghiệp cách mạng Việt Nam, chống lại đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trên tất cả các mặt trận, trong đó có Việt Nam. đây là yêu cầu, thách thức và là “thước đo” cho lương tâm, dũng khí, phẩm giá, lương tâm, tâm hồn và tấm lòng của mỗi nghệ sĩ trong công cuộc đổi mới và hội nhập.

Trong những năm gần đây, thị trường sách trên mạng xã hội tràn lan hàng loạt ấn phẩm độc hại. Một trong những mục tiêu của kẻ xấu là phủ nhận, xuyên tạc hình ảnh Bác Hồ kính yêu của dân tộc ta. ở nước ngoài và trong nước, một số “nhân vật” mượn danh nghĩa trí thức, nhà văn, nhà báo để xuất bản các ấn phẩm, phát ngôn xuyên tạc về thân thế sự nghiệp của nhân dân; Người Việt Nam phản động, phản động ở nước ngoài luôn tìm mọi cách để kích động, gây rối dư luận xã hội thông qua phim ảnh, “chế” tài liệu, văn thơ trên mạng… do đó, có thể nói cuộc đấu tranh giữa công bằng và bất chính, là cách mạng. – phản cách mạng, chống “diễn biến hòa bình”, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ văn nghệ sĩ. , qua những tác phẩm của vhnt sẽ tiếp tục là một “cuộc chiến” lâu dài và không kém phần cam go, phức tạp trong bối cảnh đổi mới và hội nhập. /.